قدرت خانواده را نباید دست کم گرفت. شاید بهترین بستر برای رشد اعضای یک جامعه خانواده باشد. خانواده بهترین مکان برای رشد روحی و اخلاقی و تمرین خوبی‌ها است… اما چگونه از این بستر بیشترین استفاده را ببریم؟ چگونه از این ظرفیت استفاده کنیم؟ ما راز این سوال را در تاریخی نه چندان دور پیدا کرده‌ایم… در مرام‌نامه‌ای به نام “دیوان نقابت”. دیوان نقابت گرچه در بین خانواده‌های سادات رواج داشته اما الگوی بسیار قدرتمند برای همه‌ی خانواده‌هاست.
دیوان نقابت چیست؟
دیوان نقابت سرچشمه گرفته از یک فرهنگ بسیار غنی و البته فراموش شده است.
نقیب به کسی گفته می شده که وظیفه ی تربیت و خدمت رسانی به سادات را داشته است… کسی که باعث جمع میشده تک تک اعضای خانواده از جمع خانواده حداکثر استفاده را ببرند. کارهای او به خانواده قدرت و سلامت میبخشیده. خانواده بهترین بستر برای رشد و تربیت اعضای جامعه است، واحیای فرهنگ نقابت به این بستر کمک می‌کند.
وظایف نقیب السادات در یک خاندان
- شناخت انساب خاندان سادات و گردآورى شجره‌نامه آنان و ضبط آن در دفاتر دیوان نقابت، به‌شکلى درست، تا تداخلى در نسب آنها پدید نیاید و در مواقع لازم، بتوان نسب افراد و خاندان آنها را از هم تمیز داد.
- پیگیری و ثبت اسامى تولد یافتگان و همچنین ثبت اسامى مرحومین، که نسب هیچ طفلى از قلم نیفتد و هیچ میراثى ضایع نشود.
- اهتمام به و جوانان تعلیم و تربیت کودکان، نوجوانان تحت نقابت، به گونه‌اى شایسته و بایسته سادات.
- واداشتن افراد فقیر طایفه به حرفه‌آموزى و اشتغال به کسب و کارى که در شأنشان باشد، تا محتاج غیر نشده، به کارهاى پست تن ندهند.
- بازداشتن عموم افراد تحت نقابت از گناه و زشتى و پرهیزدادن آنها از مواضع تهمت. همچنین نصیحت آنان با دلسوزى و محبت پدرانه و توصیه و تشویق آنان به عمل صالح و محاسن اخلاقى.
- بازداشتن سادات از زورگویى و ستم بر دیگران و نهى آنها از فخرفروشى به دلیل نسبشان؛ تا هیچ‌گاه کینه مردم به این طایفه برانگیخته نشود و روابط برادرى‌شان با مردم ضایع نگردد.
- یارى‌کردن افراد تحت نقابت در استیفاى حقوقشان و رسیدن آنها به خواسته‌هاى مشروعشان. همچنین اخذ حقوقى که از دیگران بر گردن هریک از افراد این طایفه است و رساندن آن به صاحب حق.
- یافتن همسران صالح و هم‌شأن براى دختران و پسران تحت نقابت و نهى آنها از ازدواج با افرادى که هم‌شأنشان نیستند؛ به گونه‌اى که مردمان دون، در وصلت با این خاندان طمع نکنند.
- نیابت و وکالت افراد تحت نقابت را در مطالبه حقوق عمومى‌شان (یعنى همان سهم ذوى‌القربى از غنیمت و فىء و عطایاى بیت‌المال) وظیفه خود بداند و پس از اخذ اموال، آنها را طبق فرمان الهى در میانشان توزیع کند.
- محافظت از املاک، سرمایه‌ها، خانه‌ها و اوقاف آنان، تا بر اثر مرور زمان، حوادث و سهل‌انگارى، خراب نشوند و کسى در آنها تصرف نابه‌جا نکند و بلکه روز به روز پررونق‌تر شوند.
- پیشگیرى از اختلاف و افتراق میان خاندان.
- احترام و اکرام یکایک افراد تحت نقابت، متناسب با شئونات و نسب و قدر و منزلتشان.
- تعیین اشخاصى براى کسب اخبار و اطلاعات افراد خاندان، تا بتواند به موقع و به طور صحیح، از مشکلات و نیازها و توقعاتشان با خبر شود و به آنها رسیدگى کند.
- براى خود، نسابه و نایب بگیرد تا کار سادات تحت نقابتش، به هیچ وجه و در هیچ حالى (مشغله، بیمارى، سفر، یا مرگ وى) نیمه‌کاره رها نشود.
- به کار گرفتن فرد دیگرى که خدمتش مورد نیاز دستگاه نقابت است؛ مثل کاتب، کارگزار مالى، ناظر اوقاف و….
- شناخت مدعیان نسب دروغین که مى‌کوشند خود را بین افراد تحت نقابت او وارد کنند و توبیخ آنها.
۱) کتاب دیوان نقابت، ص ۱۴۵.